دوربین نظارتی بیمه مرکزی روشن می‌شود؟

دنیای بیمه: مجید بهزادپور و مجید مشعلچی فیروزآبادی رئیس و قائم مقام بیمه مرکزی در یک نشست خبری با خبرنگاران وعده داده‌اند که سخت‌گیری بر فعالیت شرکت‌های بیمه بیشتر می‌شود. آیا این یک تاکتیک موقت در برابر انحراف برخی شرکت‌های بیمه‌ای است یا یک تغییرراهبرد برای رسیدن از نظارت متفاوت و ناظر بر آینده؟ آیا دوربین‌های نظارتی بیمه مرکزی روشن می‌شود؟

به گزارش دنیای بیمه، هم مجید بهزادپور و هم مجید مشعلچی فیروزآبادی برای اینکه دوربین‌های جدید نظارتی در بازار بیمه نصب کنند و از انحراف به چپ، عبور از چراغ قرمز و تردد بیمه گران به مسیر‌های ورود ممنوع جلوگیری کنند، باید اجازه دهند تا نقد صنعت بیمه نهادینه شود و رسانه‌ها به عنوان گزارشگران تخلفات و انحراف‌ها در این مسیر می‌توانند به نهاد ناظر کمک کنند.

اذعان رئیس کل و قائم مقام بیمه مرکزی به پسینی بودن رویکرد فعلی نظارت و تاکید آنها بر گسترش چتر نظارتی بیمه مرکزی با هدف صیانت از حقوق بیمه‌گزاران نشان می‌دهد که یک تغییر بزرگ در راه است، اما صرف تاکید بر هدف‌گذاری نظارت هوشمند با ابزارهای دیجیتال به تنهایی نمی‌تواند تضمین‌کننده موفقیت باشد. از این جهت لازم است که مقامات بالانشین بیمه مرکزی در سطوح نظارتی و سیاست‌گذاری با همفکری و هم‌اندیشی سندیکای بیمه‌گران و انجمن حرفه‌ای بیمه باید به این چالش‌ها بیاندیشند که:

1. نظارت فعلی بیمه مرکزی بر بازی بیمه‌گران یک نظارت پسینی است که انعکاس کارنامه شرکت‌های بیمه و تصمیم‌های هیات مدیره و مدیران ارشد این شرکت‌ها در نهایت در صورت‌های مالی نمایان می‌شود. واضح است که ابتدا بیمه مرکزی یک برنامه روشن برای پاکسازی بندهای حسابرسی شرکت‌های بیمه از حیث عدم رعایت مقررات بیمه‌ای داشته باشند و در این برنامه مشخص، معاونان فنی، مدیرعامل و حتی هیات مدیره شرکت‌های بیمه در مقام پاسخگویی شفاف به ابهام‌ها قرار گیرند و از آنها خواسته شود تا در یک زمان‌بندی مشخص ریشه کج‌منشی و رفتار انحرافی در درون شرکت را برطرف سازند. در غیر این صورت می‌تواند به آنها تذکر کتبی داد و پرونده آنها را در کمیته نظارت زیر ذره بین قرار داد و حتی صلاحیت آنها را سلب کرد.
2. شفافیت راز بقای صنعت بیمه و شرط لازم برای رقابت سالم است و از این جهت رفت و آمد مدیران شرکت‌های بیمه‌ای دارای کج‌رفتاری و موارد متعدد نادیده گرفتن مقررات بیمه‌ای در خفا و تلاش برای عدم انتشار رسانه‌ای تخلف‌ها و انحراف‌ها، نه تنها به بیمه مرکزی و صنعت بیمه کمک نمی‌کند که حتی می‌تواند زمینه‌ساز فساد باشد. البته این به معنای حاشیه‌سازی و تهدید امنیت حرفه‌ای مدیران شرکت‌های بیمه‌ای نیست، بلکه غرض آن است که ابتدا وضعیت یک شرکت اسکن شده، بیماری‌های آن شناسایی و در صدد درمان آن تلاش شود. استفاده از ظرفیت رسانه‌های حرفه‌ای و روزنامه‌نگاران فعال صنعت بیمه برای پیگیری این مطالبات نظارتی و آسیب‌شناسی مشکلات و چالش‌ها در گفتگو با نخبگان و خبرگان صنعت بیمه، باعث خواهد شد تا هم بیمه مرکزی و هم شرکت‌های بیمه از آسیب‌ها در امان بمانند و هم اینکه نشانه‌های نظارت‌های واقعی و رصد آنها بر همگان آشکار شود.
3. اگرچه بیمه مرکزی رسالت خود را صیانت از حقوق بیمه‌گزاران می‌داند، اما این رضایت بدون در نظر گرفتن چالش‌ها و مطالبات سهامداران از هیات مدیره و اعمال نفوذ آنها در ساختار مدیریتی و تصمیم گیری در درون شرکت‌های بیمه معنای واقعی پیدا نخواهد کرد. چرا که سهامدار دنبال بازده سرمایه‌گذاری است و بیمه‌گزار دنبال حقوق و دریافت خسارت و مزایای قانونی‌اش. رفع این تعارض بین حقوق و منافع بیمه‌گزاران و سهامداران در رویکرد جدید نظارتی بیمه مرکزی باید لحاظ شود و از این جهت نهاد ناظر نمی‌تواند نسبت به آنچه در درون شرکت‌های بیمه رخ می‌دهد که ریسک بیمه‌گری و سرمایه‌گذاری را بالا می‌برد، بی‌تفاوت باشد.

به همین دلیل پیشنهاد می‌شود که مدیران ارشد بیمه مرکزی، برای تقویت و تضمین حقوق بیمه‌گزاران و سهامداران در یک الگوی برد – برد، دوربین‌های نظارتی‌اش را در نقاط پنهان شرکت‌های بیمه نصب و روشن کند تا اگر تصمیم‌هایی در الگوی سرمایه‌گذاری و بیمه‌گری و یا عزل و نصب مدیران کلیدی گرفته شود که باعث تضعیف حقوق بیمه‌گزاران و یا به خطر افتادن حقوق سهامداران اقلیت و خرد توسط سهامداران بزرگ دارای انگیزه نفوذ و دخالت شود، قبل از وقوع حادثه جلوی آن را گرفته و از هیات مدیره شرکت پاسخ بخواهند.

4. نظارت هوشمند، پیشگیرانه و البته مجهز به ابزارهای دیجیتال یک رویکرد و هدف است اما تحقق این هدف بدون شفافیت در نظارت آینده‌نگرانه بیمه مرکزی ممکن نیست و با گذشت زمان ثابت خواهد شد که شرکت‌های بیمه‌گر حتی برای دور زدن بیمه مرکزی راه دیگری پیدا خواهئد کرد. از این جهت پیشنهاد می‌شود در بازنگری آیین‌نامه‌های ناظر بر نظارت بیمه‌ای از جمله آیین‌نامه حاکمیت شرکتی به دقت ابعاد ماجرا کالبدشکافی شده تا جلوی دور زدن‌‌ها گرفته شود. رسانه‌ها در این عرصه به عنوان نه ماموران بیمه مرکزی بلکه پاسداران صیانت از حقوق بیمه‌گزاران و سهامداران قادر خواهند بود تا رقابت و شفافیت در بازار بیمه را رصد کرده و به شکل‌گیری نظارت پیشگیرانه، هوشمند و هدفمند کمک کنند.

کوتاه سخن اینکه نصب دوربین‌های جدید نظارت بیمه مرکزی با هدف رصد لحظه‌ای عملکرد شرکت‌ها و مدیران بیمه‌ای وقتی قابل قبول خواهد بود که گزارشی از تخلفات حادثه‌ساز و پرهزینه و پرریسک در یک بازه زمانی مشخص در اختیار همه قرار گیرد. محرمانه کردن گزارش شفافیت در صنعت بیمه، یک خطای راهبردی و فرصت‌سوز و ریسک‌‌آفرین خواهد بود و بازار بیمه را از رقابت سالم ابتر می‌سازد.

بهتر است بیمه مرکزی حسب وعده رئیس کل، قبل از هرگونه تصمیم‌گیری برای بازنگری در آیین‌نامه‌های نظارتی، متن پیش‌نویس آنچه قرار است در شورای عالی بیمه بررسی و تصویب شود را منتشر کند و اجازه دهد که رسانه‌ها به وظیفه خود عمل کنند. چه اینکه با افزایش کمی شرکت‌های بیمه و ریسک‌های نوظهور، ریسک‌هایی چون نفوذ سهامداران عمده در تصمیم‌گیری‌ها، نشستن افراد فاقد صلاحیت حرفه‌ای بر پست‌های کلیدی و شکل‌گیری حلقه‌های فساد و رانت هم بیشتر خواهد شد.

آیا بیمه مرکزی دوربین‌های نظارتی خود را به گونه‌ای نصب خواهد کرد که نقاط کور در راهروهای صنعت بیمه را پوشش دهد و نوری بر اتاق تصمیم‌گیری بیمه‌گران تابانده خواهد شد؟